بررسی عوامل مؤثر بر کارکرد فضای نیمه‌باز خصوصی واحدهای مسکونی شهر تهران

گسترش شهرنشینی و رشد جمعیت شهرها میزان تقاضای مسکن را افزایش داده و به تبع آن موجب افزایش ارزش افتصادی زمین شده است. به دلیل بالاتر بودن ارزش اقتصادی فضاهای بسته نسبت به فضاهای باز و نیمه‌باز و با توجه به الگو برداری‌های شتاب‌زده و فاقد تأمل از الگوهای غربی، سطح فضاهای باز و نیمه‌باز در فضاهای مسکونی، به‌خصوص در الگوهای آپارتمانی، کاهش یافته است. در نتیجه کاهش ارتباط انسان با محیط طبیعی پیرامون، امنیت روانی انسان به مخاطره افتاده و انرژی و سلامت انسان تا حد زیادی تحت‌تأثیر قرار گرفته است. با در نظر گرفتن اهمیت و نیازمندی انسان به ارتباط با محیط طبیعی و تأثیر آن بر خصوصیات روحی و فیزیکی افراد، توجه به فضاهای نیمه‌باز امری ضروری است. اصلاح شرایط و ارائه راهکارهایی جهت گسترش فضاهای نیمه‌باز در ساختمان‌های مسکونی متداول نیازمند آسیب شناسی وضع موجود و شناخت عواملی است که مانع ارتقاء کیفی فضاهای مسکونی می‌شوند. یکی از راهکارهای مؤثر در شناخت وضع موجود، استفاده از فضای نیمه‌باز و باز خصوصی در ساختمان‌های مسکونی شهر تهران و آسیب‌شناسی آن، کسب آراء و نظرات استفاده‌کنندگان از فضا است. به‌دلیل اهمیت این موضوع در کلان شهرها، تمرکز تحقیق بر شهر تهران بوده است. بر همین اساس، پس از بررسی و معرفی فضاهای نیمه باز و شاخص‌های مؤثر بر استفاده آن، با بررسی 30 نمونه، میزان استفاده از فضاهای نیمه باز خصوصی و دلایل عدم استفاده از آن، به صورت میدانی و با استفاده از پرسشنامه (مصاحبه با ساکنین) مشاهده و تعیین شد. براساس نتایج به دست آمده، بیش از 80 درصد از ساکنین، به‌دلیل عدم وجود حریم شخصی و شکل‌گیری نامناسب فضا، استفاده مؤثری از فضای نیمه‌باز موجود نمی‌کنند. طبق بررسی‌ها، اشراف به اطراف را می‌توان مهم ترین علت در عدم استفاده از فضای مورد نظر دانست.